MIFID II beschermt de consument dubbel en dwars. Of toch niet?

De weg is nog lang, maar MIFID II wordt op 3 januari 2018 toch echt van kracht. Het is een datum waar banken en vermogensbeheerders niet echt naar uitkijken. Ze moeten immers nogal wat werk verzetten om de belegger van de toekomst beter te beschermen. Maar zouden financieel adviseurs en financieel planners niet juichend langs de zijlijn moeten staan? Hand in hand met hun klanten?

Ver-van-mijn-bed-show
Het is voor veel financieel adviseurs en financieel planners nogal een ver-van-mijn-bed-show, dat hele MIFID II. Het staat voor Markets in Financial Instruments Directive en is de opvolger van de Europese richtlijn uit 2007 die beleggende consumenten beter wilde beschermen door de bevordering van meer concurrentie en transparantere dienstverlening.

Reikwijdte MIFID I
Nu had MIFID I aardig wat impact op financieel dienstverleners in de breedste zin van het woord. De vertaling van de Europese voorschriften naar nationale wetgeving betekende onder meer de komst van het nationale regime, uitgebreide ken-uw-klant regels en provisietransparantie. Financieel adviseurs hadden het er maar druk mee.

Is dat nu met MIFID II in aantocht anders?

Ja en nee.

Verschil tussen advies en advies
Het luistert nauw in MIFID II welke rol een adviseur heeft in zijn adviespraktijk. Zo geeft een adviseur géén ‘beleggingsadvies’ als hij zijn klant begeleidt naar een vermogensbeheeroplossing bij een bank of vermogensbeheerder. Selecteert hij voor zijn klant een risicoprofiel-fonds dat bij het beleggingsprofiel van zijn klant past, dan krijgt hij te maken met de regels van MIFID II.

MIFID II deels al in werking
Nu zijn veel regels door allerlei leidraden van de AFM wel bekend. Ook is bepaalde regelgeving in Nederland al van kracht, zoals het provisieverbod sinds 2014. Aanpassingen in het verdienmodel zijn aan de orde van de dag en veel financieel adviseurs kennen de regels van haver tot gort. Ook het inwinnen van informatie over de financiële situatie van een klant is inmiddels gemeengoed.

Extra bepalingen
Maar MIFID II gaat een stapje verder. Zo moet een adviseur de maximale verliescapaciteit van zijn klant in kaart brengen. En hoort hij via een ‘geschiktheidsverklaring’ te motiveren waarom zijn advies voor bijvoorbeeld een specifiek risicoprofiel-fonds precies past bij de voorkeuren, ervaring, kennis en doelstellingen van de klant. Ook moet hij aangeven of zijn advies onafhankelijk is, en zo ja aantonen dat hij een degelijke vergelijking heeft gemaakt met meerdere alternatieven. En dat alles niet eenmalig, maar periodiek.

Eerlijk speelveld
Het zijn maatregelen die door veel betrokkenen als bureaucratische ballast worden ervaren. Maar ze zorgen wel voor een gelijk speelveld voor iedereen die zich bezighoudt met de begeleiding van consumenten bij de groei van hun vermogen. En dat is goed nieuws voor elke financieel adviseur of financieel planner. Of niet?

Keerzijde
Er is een keerzijde. Met de nieuwe MIFID-verplichtingen voor iedere vermogensbeheerder of beleggingsadviseur bestaat namelijk gerede kans dat een toekomstige belegger maar liefst tweemaal door de financiële mallemolen moet.

Twee keer financieel doorgelicht
Wanneer een consument een onafhankelijk financieel adviseur of planner in de arm neemt, volgt bij hem de eerste analyse van zijn financiële situatie. Als hieruit blijkt dat beleggen iets voor hem is, kan een financieel adviseur uit een scala aan beleggingsmogelijkheden zijn klant een voorstel doen. Variërend van kant-en-klare beleggingsoplossingen tot zijn eigen beleggingsstrategie.

Kiest een klant voor een beleggingsoplossing bij een andere aanbieder op basis van beheer of advies? Dan doet die aanbieder de beoordeling van de financiële huishouding nog eens dunnetjes over.

Dubbel advies
Voor een consument is dat dus dubbelop. En hij wordt dubbel beschermd. Dát moet Merel van Vroonhoven, AFM-voorzitter en recent benoemd als voorzitter van het comité voor beleggersbescherming van ESMA als muziek in de oren klinken. Maar de vraag is of de consument daar wel op zit te wachten. Het betekent immers ook dubbele kosten en dubbele moeite. En dan is het maar te hopen dat het advies voor de klant in beide gevallen gelijk is. Anders is de consument ook nog dubbel verward…